Dạo này tớ đang thử một sản phẩm skincare mới nên chắc phải vài tuần nữa mới có bài review chi tiết được. Vậy nên bài viết hôm nay tớ sẽ để dành cho topic Mẹ và Bé, chuyện nuôi con bằng sữa mẹ (NCSM) và cụ thể hơn là những thứ theo tớ là cần thiết, hỗ trợ các mẹ NCSM thành công.
Đầu tiên, về chuyện NCSM chắc ai cũng biết "sữa mẹ là tốt nhất cho sự phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ" rồi. Như tớ có nói trong bài viết về chế độ ăn khi mang thai, tớ sinh em bé ở Úc. Ở bệnh viện nơi tớ sinh con (Centenary Hospital for Woman and Children - The Canberra Hospital), bệnh viện mặc định là nếu không có vấn đề gì về sức khỏe, em bé sẽ được da tiếp da và ti mẹ cả tiếng đồng hồ ngay sau khi cất tiếng khóc chào đời, những chuyện khác như cân đo, lau rửa... đều được để lui lại sau. Đặc biệt em bé sẽ không được cho ăn bất cứ thứ gì ngoài sữa mẹ, trừ khi điều kiện y tế bắt buộc ("Give newborn infants no food or drink other than breast milk unless medically indicated" - link). Giờ tớ sắp sửa quay lại làm, cơ quan cũng vô cùng tạo điều kiện khi cho phép các mẹ đang NCSM được dành ra 1h/ngày để hút sữa hoặc cho con bú và có phòng riêng sạch sẽ, kín đáo, riêng tư để làm việc đó. Nói vậy để thấy ở Úc - nơi có hệ thống y tế cực kỳ phát triển, NCSM rất được đề cao và ủng hộ.
Thôi không lan man nữa, quay lại bài viết hôm nay. List sau đây là tớ tự tổng hợp theo trải nghiệm của bản thân tớ thôi. Bài viết tưởng ít nhưng tớ dài dòng văn tự nên thành ra lê thê luôn, hy vọng các mẹ không chê, thôi mình cùng bắt đầu luôn nhé.
1. Kiến thức
Tớ nghĩ đây là thứ đầu tiên và cũng là quan trọng nhất luôn. Tớ bắt đầu tìm hiểu về NCSM lúc tầm 6 tháng, và càng đọc càng thấy thích và vỡ ra được nhiều điều. Tớ nghĩ các mẹ nên tìm hiểu sớm, vì thực sự sau sinh, các mẹ sẽ quá mệt mỏi, bận rộn, chỉ muốn ngủ thôi ý chứ chả có tâm trạng nào mà đọc với chả tìm hiểu nữa đâu. Ngoài ra, việc tìm hiểu sớm cũng giúp mình chuẩn bị tâm lý cho bản thân và người nhà, đặc biệt thuyết phục để mọi người hiểu và ủng hộ. Tớ thấy ở VN hầu như mọi người đều rất ủng hộ chuyện NCSM, đặc biệt là các bà nội bà ngoại, nhưng mọi người còn nhiều hiểu biết chưa đúng, dẫn đến việc NCSM thất bại.
Ví dụ từ chính tớ đây, cả hai mẹ tớ đều không ủng hộ việc tớ đi đẻ mà không chuẩn bị sẵn sữa công thức cũng như bình sữa vì "nhỡ chưa có sữa, em bé đói thì làm sao?" - câu trả lời là dạ dày trẻ sơ sinh rất bé, cỡ quả cherry khoảng 5-7ml và tớ đã có khoảng 40ml sữa non trữ đông trong xi-lanh rồi nên tớ vô cùng tự tin sẽ có đủ sữa cho con ăn cho đến khi sữa về. Còn ở Úc, người ta khuyên không nên cho bé sơ sinh dùng bình mà nên cho bé ăn bằng thìa, cốc, xi-lanh, thậm chí nhúng ngón tay rồi cho bé mút, để tránh việc bé quen với ti giả mà không chịu mút ti mẹ. Những điều này nếu không tìm hiểu sớm tớ sẽ không bao giờ biết được.
Hoặc một ví dụ khác, mẹ nào sữa vắt ra mà đặc sánh thì được cho là sữa tốt, còn sữa trong veo thì sẽ ngay lập tức bị chê là sữa toàn nước, loãng toèn toẹt, chả có chất gì... Quan niệm này hoàn toàn sai lầm vì sữa mẹ là thể sống (living organism), nó sẽ thay đổi chất lượng để phù hợp nhất với nhu cầu của em bé. Và kể cả sữa trông có vẻ trong veo, loãng toẹt đi chăng nữa thì nó cũng chứa đầy chất dinh dưỡng, enzyme, kháng thể, hormone... mà em bé cần.
Vì ở Úc nên tớ cũng không rành lắm những đầu sách hay về NCSM ở Việt Nam nên tớ không có recommendation nào. Nhưng tớ có biết một số trang web hay, thông tin chi tiết, cụ thể và hoàn toàn miễn phí để giúp các mẹ chưa có kinh nghiệm NCSM có thể tham khảo. Rất tiếc hầu như toàn tài liệu bằng tiếng Anh :(
- Trang web của Hiệp hội Nuôi con bằng sữa mẹ Úc (Australian Breastfeeding Association - ABA), phần information hoặc search với rất nhiều chủ đề thông dụng các mẹ hay gặp phải https://www.breastfeeding.asn.au/bfinfo/index.html
- Tập tài liệu ngắn của ABA phát hành, bằng tiếng Việt hoặc tiếng Anh, với các thông tin cơ bản, tóm gọn nhất về NCSM như tư thế cho con bú, làm gì khi bị đau đầu vú, cách bảo quản sữa mẹ... - đây cũng là tài liệu tớ được phát khi ra viện.
- Trang Kellymom: https://kellymom.com/
- Trang Babycenter, mục Breastfeeding https://www.babycenter.com.au/breastfeeding Ngoài ra trang này hay ở chỗ các mẹ có thể Sign up bằng cách nhập ngày dự sinh và email là hàng tuần sẽ có email gửi về với rất nhiều thông tin hay ho ứng với tuần thai của mình. Nhiều thông tin ở đây cực đúng với tớ luôn (ví dụ khi tớ bị ngạt mũi, đau khớp tay (carpal tunnel), chuột rút chân thì babycenter đều báo trước rất chuẩn kèm giải thích vì sao có những hiện tượng trên).
- Facebook page Mầm Nhỏ: https://www.facebook.com/mamnho.vn/ Đây không phải page riêng về NCSM, mà là trang tổng hợp, chia sẻ tất tần tật chuyện nuôi dạy bé từ 0-6 tuổi. Điều tớ thích ở trang này là các thông tin đều rất cập nhật, khoa học - phù hợp với những thông tin tớ đã đọc được ở các trang nước ngoài. Cách hành văn, dùng từ ngữ thể hiện sự chăm chút của các anh chị admin và đồng thời rất tôn trọng người đọc (Tớ ủng hộ NCSM nhưng tớ rất dị ứng với những trang, hội nhóm "vùi dập" các mẹ chọn sữa công thức để nuôi con). Ngoài những bài viết về NCSM, page còn có rất nhiều thông tin hay khác theo từng topic theo sự phát triển của thai kỳ và bé, như bầu bí, chăm bé sơ sinh, ăn dặm, chăm sóc răng miệng...
2. Kem bôi làm mềm đầu ti
Món thứ hai này theo tớ cũng cực kỳ cần thiết cho các mẹ, đặc biệt mẹ nào lần đầu cho con bú như tớ. Loại tớ dùng là Lansinoh HPA Lanolin có thành phần 100% lanolin ít gây dị ứng (hypoallergenic), giúp làm mềm đầu ti, phòng và trị nứt cổ gà... Kem này rất an toàn, thoa xong có thể cho bé ti luôn mà không cần phải rửa đi. Tớ dùng em Lansinoh này trước sinh, sau tuần 37, như một cách "chuẩn bị" cho đầu ti mềm và cũng giúp việc vắt sữa non của tớ được dễ dàng hơn (theo lời khuyên của bác sỹ). Ngoài công dụng chính kia, em này còn có thể dùng làm kem dưỡng môi ban đêm nữa, siêu tốt luôn.
Tớ có cả tube 15g (giá khoảng $12) và 50g (khoảng $25-30), nhưng tớ khuyên mọi người chỉ cần mua tube nhỏ thôi vì kem này mỗi lần chỉ cần dùng rất ít và cũng chỉ cần trong khoảng tháng đầu tiên khi cơ thể mình chưa quen với việc cho con bú liên tục. Giờ thành mẹ bò sữa mình đồng da sắt rồi có cho con ti cả ngày tớ cũng chả thấy xi nhê gì luôn :))
3. Miếng lót thấm sữa
Cái này để gài vào trong áo lót, việc của nó là để thấm sữa thôi, rất sạch sẽ, kín đáo mà còn tránh những tình huống dở khóc dở cười khi sữa bị rò rỉ. Các mẹ có thể chọn loại dùng một lần, hoặc loại giặt được - dùng nhiều lần. Tuy nhiên lưu ý nếu mẹ nào đang bị nứt cổ gà, đầu ti đang tổn thương thì nên hạn chế dùng cái này mà hãy để đầu ti thông thoáng thì vết thương sẽ nhanh hồi phục hơn.
Trong hình tớ có loại của Lansinoh - màu tím, và một loại là đồ homebrand (nhãn hàng của siêu thị) siêu rẻ của Coles. Tớ cũng đã dùng qua của Medela rồi, siêu đắt mà chả thấy có gì khác cả. Có lẽ tớ không bị chảy sữa nhiều lắm nên khá dễ tính, loại nào, hãng nào cũng được.
4. Áo lót cho con bú
Là loại áo lót có cái móc ở dây để khi cho con bú/hút sữa chỉ cần gỡ móc ra là phần che bầu ngực tuột xuống. Tớ chọn loại áo không gọng vì nghe nói dùng có gọng trong những tháng đầu dễ gây tắc sữa/viêm tuyến vú. Mặc áo lót và có gài miếng lót thấm sữa ở trong thì cực kỳ sạch sẽ, lịch sự luôn. Các mẹ nên chịu khó ở nhà ban ngày cũng mặc áo lót để nâng đỡ ngực, tránh sau này bị chảy xệ nhé.
5. Nipple shield
Cái này có thể là món đồ must-have với tớ thôi, chứ nhiều mẹ hoàn toàn có thể cho con ti trực tiếp thành công mà không cần dùng đến nó.
Tớ google thì thấy ở nhà cái này gọi là núm trợ ti hoặc núm vú hỗ trợ cho bú, làm bằng silicone rất mỏng và mềm, dùng để chụp lên bên ngoài ti mẹ rồi mới cho bé mút, sữa sẽ theo lỗ chảy ra. Em này sẽ rất có ích với mẹ nào có núm vú quá bé, phẳng, tụt vào trong, bị đau hoặc có dòng chảy sữa quá mạnh bé không bú kịp. Cái này tớ được bệnh viện phát cho khi midwife đến nhà kiểm tra sức khỏe hai mẹ con tuần đầu và thấy tớ gặp khó khăn khi cho con bú. Thực sự là cái shield này đã giúp tớ rất nhiều trong tháng đầu, cũng chính là giai đoạn khó khăn nhất khi mới bắt đầu NCSM. Hiện giờ tớ đã quen với việc cho con bú và bé nhà tớ cũng lớn hơn nhiều rồi nên không cần dùng đến nó nữa.
Loại tớ dùng là của Medela, size L = 24mm. Loại này còn có size S = 16mm và size M = 20mm, giá tham khảo khoảng $30/đôi, nhưng ở VN hình như chỉ tầm 350k thôi thì phải, giá chênh nhau dã man :((
6. Hydrogel Breast Discs
Cái này là miếng dán lạnh giúp giảm đau, đặc biệt tốt trong những ngày đầu hoặc khi bị viêm tuyến sữa. Tốt nhất theo tớ là để tủ lạnh rồi lấy ra chườm, sướng lắm luôn. Trộm vía tớ chưa bị viêm tắc tuyến sữa bao giờ nên cũng chỉ mới dùng mấy miếng hồi sữa mới về ngực nóng rần rật thôi, nhưng vẫn cứ cho vào list biết đâu các mẹ lại cần. Loại tớ dùng và cũng được rất nhiều mẹ Úc recommend là của Rite-Aid, giá khoảng $7/12 miếng.
7. Milk saver/milk catcher/breast shells
Cái này có rất nhiều tên, đại loại là để hứng sữa khi nó bị rỉ ra thay vì để sữa thấm vào khăn/quần áo/ miếng lót. Sữa hứng được các mẹ có thể cất vào túi, trữ đông để sau này cho con dùng. Tớ trộm vía nhiều sữa nên có lỡ phí mất đôi chục ml cũng không thành vấn đề, nhưng với mẹ nào không nhiều sữa hoặc không muốn đầu tư máy hút sữa mà vẫn muốn có một ít sữa trữ đông để dành cho con thì cái này khá được việc.
Loại thứ nhất gọi là breast shell, thiết kế như một cái "khay" kín nhỏ đặt được vào trong áo ngực để hứng sữa. Tớ search thì thấy Avent và Medela có bán cái này nhưng giá không hề rẻ, Avent là $23/3 đôi, còn Medela thì chát hơn $33/đôi. Điểm trừ là cái này không hứng được nhiều lắm, tầm 15ml thôi nên mẹ nào hay bị rỉ sữa nhiều thì nguy cơ sữa tràn ra áo là rất cao.
Loại thứ hai, tớ đang dùng, đơn giản là một cái bình silicone mềm có miệng rộng có thể hút, ôm vào bầu ngực mẹ. Tớ cho con ti một bên là bên kia kiểu gì sữa cũng rỉ ra, nhiều hôm hứng được hẳn 50ml luôn.
2 loại nổi tiếng nhất ở Úc là Haakaa - giá khoảng $20/bình 90ml và Mumasil - khoảng $25/bình 100ml. Nếu không có điều kiện các mẹ có thể mua ở ebay, gọi là silicon manual breast pump chỉ tầm $8-10 thôi, nhưng chất lượng silicone thế nào, có đảm bảo an toàn, BPA-free hay không thì tớ không chắc lắm.
8. Túi/bình/khay trữ đông sữa
Cái này thì trên thị trường có vô vàn hãng và các loại ở VN cũng khác bên này nên tớ không recommend một hãng cụ thể nào cả.
Tớ chỉ có lưu ý là nếu dùng túi, các mẹ nên chọn loại túi:
- có chất liệu an toàn, BPA-free
- thân túi dạng chữ nhật để tiết kiệm diện tích khi trữ đông - tớ sẽ nói cụ thể ở dưới
- nên có 2 lớp khóa (double zip lock) để tránh trường hợp sữa bị rò rỉ
Loại tớ đang dùng và thích nhất là của Babies R Us, dung tích 175ml, có đầy đủ các đặc điểm trên mà giá lại siêu rẻ $30/120 túi. Ngoài ra phần ghi nhãn rất nhỏ gọn, khi trút sữa từ bình vào túi sẽ ít bị rây ra nên rất sạch sẽ. Tớ thấy túi của Medela, Pigeon, NUK đều có các đặc điểm này, tuy nhiên giá thành đều cao hơn. Ngoài ra, trữ sữa trong bình loại freezer-safe hoặc khay đá kín, có thể rửa đi dùng lại nhiều lần cũng là một giải pháp.
Về chuyện bảo quản sữa mẹ sau khi hút ra như thế nào để đảm bảo an toàn nhất, các mẹ có thể tham khảo tài liệu của ABA tớ đã link ở trên, trang 18, hướng dẫn rất chi tiết cho từng tình trạng sữa với nhiệt độ và thời gian bảo quản tương ứng.
9. Máy hút sữa
Món đồ cuối cùng, cũng là món đắt tiền nhất là máy hút sữa. Theo tớ nếu mẹ nào có điều kiện nghỉ ở nhà với con lâu - ví dụ 1 năm hoặc hơn thế, hoặc làm việc tại nhà... thì hoàn toàn không cần mua máy. Nhưng với các mẹ giống tớ, chỉ nghỉ 6 tháng, thậm chí ít hơn, thì đầu tư vào một chiếc máy hút sữa tốt, bền là vô cùng xứng đáng.
Ngoài chuyện máy hút tay hay hút điện, đơn hay đôi thì tớ thấy một vấn đề rất quan trọng khác là máy sử dụng hệ thống đóng hay mở - "open system" hay "closed system". Máy có hệ thống đóng sẽ có barrier ngăn cách phần tiếp xúc với sữa (milk collection kit) và phần đường ống (tube) cũng như máy móc bên trong, từ đó ngăn không cho sữa chảy ngược vào đường ống (backflow preventation), và ngăn vi khuẩn, nấm mốc phát triển. Điều này đặc biệt quan trọng với môi trường khí hậu ẩm như ở VN và các mẹ nào có ý định mua máy đã qua sử dụng.
Tớ có tìm hiểu qua qua thì thấy các loại máy điện của Philips Avent, Spectra, Tommee Tippee Closer to Nature và Medela dòng Freestyle là các máy closed system ( Medela tớ không chắc 100%). Máy Medela Swing, Medela Pump In Style là các máy open system.
Bản thân tớ đang dùng máy Spectra 9 Plus - giá $249 gồm cả thân máy, sạc, 2 phễu hút và 2 bình kèm đầu ti 160ml. Tớ mua hồi sale 20% còn $200. Review nhanh thì em này:
- Là máy closed system
- Hút đôi, nhưng tớ chỉ toàn dùng có 1 bên vì toàn vừa cho con ti vừa hút sữa cùng lúc cho nhanh.
- Rất nhỏ gọn, nặng chưa đến 300g và dùng pin sạc nên rất tiện để sắp tới tớ mang đi làm. Tớ thường 3 ngày mới phải sạc pin 1 lần.
- Có tất cả 10 tốc độ và 2 chế độ: massage kích sữa và hút
- Phễu hút lắp vừa với bình sữa của Avent và một số bình cổ rộng khác, nên khá linh hoạt
- Không biết giá cả ở VN thế nào chứ ở bên này thì Spectra 9 Plus giá rẻ hơn hẳn so với Medela Freestyle (máy mới tinh giá rẻ nhất tớ tìm được là $400).
Bonus tấm ảnh tủ đá 92L chỉ dành riêng cho việc trữ sữa đông, niềm tự hào của tớ - cái này chắc chỉ mẹ nào đang cho con bú mới hiểu thôi haha. Ảnh này tớ chụp 2 tuần trước khi tớ đi làm lại, bé nhà tớ được hơn 5 tháng rưỡi.
Bài viết đến đây là hết, chúc các mẹ NCSM thành công.
Tớ sẽ quay lại sớm! Bye!
This comment has been removed by a blog administrator.
ReplyDeleteMn ơi m ở Việt Nam! Muốn mua bình hứng sữa kia mua tn dc nhỉ
ReplyDelete